Covid-19 böhranının mənim yaşam və iş tərzimə əhəmiyyətli dərəcədə təsir etdiyi danılmazdır. Bu, bizi diversifikasiya edilmiş və passiv gəlirlərin əhəmiyyətini dərk etməyə vadar etdi; tək gəlir mənbəyinə öyrəşmiş bir çox insan Covid-19 səbəbiylə iqtisadi böhrandan əhəmiyyətli dərəcədə təsirləndilər.
Bu böhran bir çox insanı gəlir mənbələrinin etibarlı və zəmanətli olmasını təmin etmək barəsində düşündürdü. İnsanlar artıq «Özüm üçün necə çoxsaylı gəlir mənbələri təsis edə bilərəm?» kimi suallar verməyə başladılar. Əgər siz də bu insanlardan birisinizsə, heç narahat olmayın, çünki bu gün sizə gəlirin diversifikasiyası ilə bağlı bilməli olduğunuz hər şeyi deyəcəyəm.
Gəlirin diversifikasiyası dedikdə nə nəzərdə tutursan?
Gəlirin diversifikasiyası termini müxtəlif mənbələrdə gəlir axınlarının və ya paylarının artmasına aid edilir. Bu, xüsusilə kənd yerlərində, quraq və yarı quraq ərazilərdə yaşayan insanlar üçün gəlir böhranı yaşamamaq adına vacib bir texnikadır. Gəlir mənbələrinizin diversifikasiyası həyat standartlarınızın yaxşılaşdırılmasında və maddi sabitliyinizin təmin edilməsində mühüm rol oynaya bilər. Bir çox insanlar səhmlərə və ya istiqrazlara sərmayə qoymaqla gəlir axınlarını şaxələndirməyə meyllidirlər. Bu, əvvəldə biraz riskli olsa da, diversifikasiya olunmuş portfolio yaratmaq üçün əla yoldur. Bəli, bu zaman ağıla məhz kriptovalyuta gəlir. Gəlin bunu da istisna etməyək.
Diversifikasiya olunmuş gəlirin əhəmiyyəti haqqında
Şərait necə olur olsun, indiki dövrdə diversifikasiya olunmuş gəlirin əhəmiyyətini dana bilmərsiniz. Siz soruşa bilərsiniz: Mən gəlir mənbələrimi necə genişləndirə bilərəm? Gəlirlərin diversifikasiya edilməsi üçün lazım olan müxtəlif üsullar haqqında təfərrüatları ilə birlikdə daha sonra danışacağam, əvvəlcə, onun əhəmiyyətini niyə bu qədər vurğuladığımı izah etməyimə icazə verin.
Sənayelər və gəlir mənbələri daim dəyişən və müxtəlif bazar şərtlərindən fərqli şəkildə təsirləndikləri üçün, bu, birtərəfli yan təsirlə nəticələnir. Buna görə də, gəlirin diversifikasiya olunması sübhəsiz ki, effektiv üsuldur. Bununla belə, vaxtınızı və pulunuzu bir çox axına yatırım etməyə başlamaq sizə aşağıdakı yollarla kömək edə bilər:
- Siz bazar şəraitindən asılı olaraq, diversifikasiya yolu ilə nəqliyyat vasitələri, alətlər, səhmlər, istiqrazlar, sənayelər və s. kimi müxtəlif kateqoriyalara investisiya qoyaraq, maliyyə risklərinizi əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilərsiniz.
- Sistematik və bazar riskləri qaçınılmaz olsa da, diversifikasiya yolu ilə sistematik risklərdən xilas olmaq mümkündür.
- Diversifikasiya, biznesinizi genişləndirmək, yeni müştərilərlə əlaqə saxlamaq və yeni fürsətləri araşdırmaq üçün imkanlar təklif edir.
- Birdən çox gəlir mənbəyi seçən insanlar ümumiyyətlə hər hansı bir gəlir axınına etibar etmədən maddi rahatlıqdan zövq alırlar.
- Birdən çox gəlir axını yaratmaq, gəlir axınlarınızdan biri quruyarsa, “təhlükəsizlik şəbəkəsi” yaratmağa kömək edir.
Gəlir axınınızı diversifikasiya etmək həm də işləri bir az dəyişmək və biznes strategiyalarınıza daha açıq gözlə baxmaq imkanı təqdim edir. Ətrafınızda gəlir əldə etmək üçün fərqində olmadığınız o qədər imkan olduğunu biləndə çox təəccüblənəcəksiniz. Beləliklə, əgər siz hüzur axtarırsınızsa və heç vaxt gəlir mənbələrinizi genişləndirmək barəsində düşünməmisinizsə, başlamaq üçün əsl vaxt elə indi ola bilər.
Gəlirinizi diversifikasiya etməyin sadə yolları
Gəlirinizi şaxələndirməyin və yaxşı gəlir əldə etməyin bəzi əlçatan və sadə yolları aşağıda qeyd edilib.
- Əlavə iş
İstər özü üçün işləyən, istərsə də haradasa işlə məşğul olan biri olun, siz, çox vaxt sərf etmədən və çox pul qoymadan kənarda yeni bir biznesə başlaya bilərsiniz. Bu biznesin təbiəti sevdiyiniz bir məşğuliyyətlə əlaqəli ola və yaxşı gəlir axını yarada bilər.
Başqa sözlə desək, zövqlə etdiyiniz bir iş tapın və ondan gəlir əldə etməyə çalışın.
- Daşınmaz Əmlak İnvestisiyası
Daşınmaz əmlakın bir çox ev sahibləri üçün davamlı gəlir mənbəyi sayıldığına üçün, ilk öncə bu biznesin mahiyyətini öyrənmək və daha sonra doğru yerə sərmayə qoymaq yaxşı fikirdir. Passiv gəlir mənbəyi axtarırsınızsa, bu sizin üçün faydalı ola bilər. İllər öncə mən bir mənzilə ilkin ödəniş etdim və sonra qalan məbləği aylıq olaraq hissə-hissə ödəməyə davam etdim. Yaşayış binası tikilərkən mən tikinti şirkətinin daxili kreditindən istifadə etdim. İndi blokların hamısı hazırdır və mən o zamanlar bir kvadrat metr üçün 1500 azn ödəmişdim. İndi isə onun qiyməti 2200-dür. 32% artım yaxşı səslənir, sizcə də elə deyil?
- Ticarət Səhmləri
Bir çox həvəskar investor ardıcıl ticarətdən cəkinir, lakin birjaya sərmaye qoymaq heç də pis fikir deyil. Şübhəsiz ki, birjanın davamlı və sabit böyümə tarixi var. Elə bu səbəbdən, siz hətta müvəqqəti itkilərin belə asanlıqla öhdəsindən gələ bilərsiniz. Yeri gəlmişkən, mən də o həvəskar investorlardan biriyəm və bu yaxınlarda ilk satışıma başlamışam. Kriptovalyuta ilə 2 il əvvəl məşğul olmağa başlasam da, səhmlər haqqında elə də çox fikir bildirə bilmərəm. Özümü mütəxəssis hesab etmirəm. Düşünürəm ki, kriptovalyuta mövzusunda heç kim mütəxəssis sayılmaz…Buna görə, sizə də bu yola çıxmağı təklif edərdim.
Frilanserlik
İnternet insanlara onlayn şəkildə pul qazanmaları üçün bir çox qapılar açıb. Beləliklə, frilanserliklə məşğul olaraq, müştərilərə sosial media platformaları vasitəsilə unikal və səmərəli xidmətlər göstərmək gəlirinizi artırmaq üçün əla yoldur. Komanda yoldaşlarımdan bir çoxu frilanserlik xidmətləri təklif edir və mən buna etiraz etmirəm. Məncə bu seçimi də nəzərə almalısınız.
Alıb-satmaq
Yaradıcı biri deyilsəniz belə, narahat olmağa dəyməz. Ona görə ki, siz əşyalarınızı yenidən sata bilərsiniz. Siz sadəcə olaraq qaraj satışlarında və auditlərdə əşyalar tapıb onları eBay və Amazon kimi onlayn mağazalarda satmalısınız. Siz Dropshipping-lə də maraqlana bilərsiniz. Əgər bunu etmək qərarına gəlsəniz, əvvəlcə Cəfər Nəcəfovun Instaqram lentini nəzərdən keçirin – adam bu mövzuda mütəxəssisdir.
Passiv gəlir əldə etmək üçün gəlirin yenidən investisiyası.
Passiv gəliri əsas işinizdən və ya biznesinizdən əlavə qazandığınız pullar formalaşdırır. Yeni gəlir axını yaratmaq istəyirsinizsə, sizə lazım olan şey əlavə iş ola bilər. Passiv gəlir yaratmaq üçün gəlirinizi yenidən investisiya etmək gəlir mənbələrinizi şaxələndirmək üçün yaxşı yoldur. Passiv gəlir axını diqqətinizi fokusladığınız əsas işinizdən əlavə, sizə təhlükəsizlik təmin edir. Siz hətta kriptovalyuta mədənləri və ya socar istiqrazları da ala bilərsiniz. İmkanlar sonsuzdur.
Beləliklə, passiv gəlir əldə etməyin bəzi yollarına partnyor marketinqi, avtomobil reklamı, məlumat, dizayn, rəsm və s. kimi məhsulların onlayn satışı daxildir. Bundan əlavə, pərakəndə satış məhsulları və icarə gəlirləri vasitəsilə də passiv gəlir əldə edilə bilər. Bu gün bir çox insanlar tərəfindən geniş şəkildə istifadə olunan Youtube kimi sosial media platformaları əlavə gəlir qazanmaq üçün əla seçimdir.
Bundan əlavə, bloqgerlik, rəqəmsal kurslar, daşınmaz əmlak və birja investisiyaları bu günlərdə yüksək tələbat görür. Yaxşı, bəs siz nəyi gözləyirsiniz? Etməli olduğunuz şey sadəcə olaraq hansı kateqoriyanın sizin maraq dairənizə daha uyğun olduğunu tapmaq və yeni gəlir axınları yaratmağa başlamaqdır.
Təkcə bir yerə sərmayə qoymayın.
Gəlir axınlarınızı diversifikasiya etməklə, təkcə bir yerə fokuslanmadığınızdan əmin olursunuz. Bu o deməkdir ki, passiv gəlir mənbələri əldə etmək istəyən insan bütün səylərini və resurslarını bir layihəyə həsr etmir. O, bir çox gəlir mənbələrinə diqqət yetirir. Bu da, gəlirinizi artırmaq üçün yaxşı bir yoldur. Belə etdiyiniz təqdirdə, siz ən pis halda belə hər şeyi bir anda itirməyəcəksiniz.
Beləliklə, bacarıqlarınızı satmağa, hər hansı digər xidmətlər göstərməyə və ya harasa sərmayə qoymağa cəhd etsəniz, bu, təkcə bir gəlir axınından asılı olmadığınızdan əmin olmağa kömək edəcəkdir.
Düzünü desəm, mən hazırda şəxsi gəlirimi bacardığım qədər diversifikasiya edirəm. Bunu sahibi olduğum şirkətlərdə də etmək istərdim. Təkcə Azərbaycan manatı ilə yox, həm də ABŞ dolları ilə gəlir əldə edə bilmək üçün biz ATL tech-də gəlirləri diversifikasiya etməyə çalışırıq. Bu da məni növbəti məqsədimə doğru aparır.
Valyutanın Diversifikasiyası – əgər siz yerli valyutanın dəyişkən olduğu bir iqtisadiyyatda yaşayırsınızsa
Valyutanın diversifikasiya edilməsi, xüsusən də yerli valyutanın dəyişkən olduğu və uzun müddət öz dəyərini saxlamadığı iqtisadi şəraitdə yaşayanlar üçün əhəmiyyətli faydalar verə bilər. Valyuta dəyişkənliyi məzənnə riskini artırdığı üçün qısamüddətli investisiyalar belə iqtisadi şəraitdə yaşayan insanlar üçün ideal olmaya bilər. Bu problemlə üzləşən insanlar üçün ticari opsionlara və ya digər səhm investisiyalarına üstünlük verməyə çalışmaq yaxşı olardı. Həmçinin beynəlxalq valyutalara da investisiya edə bilərsiniz.
Siz, birdən çox gəlir mənbəyi seçməklə, valyuta dəyişkənliyi risklərini aradan qaldıra bilərsiniz. Yuxarıda da müzakirə etdiyimiz kimi, səhmlərə və valyutalara sərmayə qoymaq dəyişkənliyin qarşısını almaq üçün ideal yol ola bilər. Ancaq bu yenə də şans tələb edir.
- İnvestorlar xaricdəki səhmlərə investisiya qoymaqla bu üsuldan faydalana bilərlər.
- İnvestorlar həmçinin opsion, forvard və fyuçers kimi müxtəlif alətlər vasitəsilə xarici valyuta risklərini azalda bilərlər.
- Valyuta məzənnələrinin qısa və uzun müddətdə davranışını öyrənmək və başa düşməklə onların ümumi mənfəətə necə təsir etdiyini anlaya bilirəm.
Coğrafi Diversifikasiya – mobillik, dünyanın istənilən yerindən işləmək imkanı.
Coğrafi diversifikasiya gəlir mənbəyinizi genişləndirmək və onu iş üçün daha da əlverişli etmək üçün möhtəşəm fürsətdir. Əgər siz bu diversifikasiya növünü seçsəniz, dünyanın istənilən yerindən işləyə bilərsiniz. Diversifikasiyanın bu növü resursları müxtəlif yerlərdən köçürmək şansı verir. Bi, xəyallarımın son həddidir. Mən tək iqtisadiyyat və ya bir ölkə ilə məhdudlaşmaq istəmirəm. Mən həqiqətən bir gün azad dolaşmaq istəyirəm.
Beynəlxalq Diversifikasiya xarici bazarda satışı və gəliri artırmaqla, daxili bazarda iqtisadi tənəzzül risklərini minimuma endirməklə, marketinq və paylama sistemlərinin xərclərini azaltmaqla şirkətinizin performansını əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər. Biznes maraqlarınızı diversifikasiya etmək həm də investorlara hər hansı bir iqtisadi regionun dəyişkənliyini və ya itkisini kompensasiya etməyə kömək edə bilər.
Coğrafi diversifikasiya sizə dünyanı araşdırmaq üçün daha çox imkanlar təqdim etməklə bərabər, dəyişkənliyi azalda, daim dəyişən bazar dövrlərinə qarşı maraqlarınızı qoruya və ümumi portfolionuzda baş verə biləcək itki risklərini minimuma endirə bilər. Tədqiqatlar həmçinin onu da göstərir ki, coğrafi diversifikasiyanı mənimsəmiş insanlar idarəetmə bacarıqlarını və texnoloji yenilikləri təkmilləşdirməkdə sürətlə irəliləyirlər.
Niyə kafelərdə, çayxanalarda və publarda saatlar keçirmək əvəzinə pul qazanmaq bacarığına yiyələnməyəsiniz ki?
Xətrinizə dəydi hə? Əgər siz də bunu edənlərdən birisinizsə, mərcə gələrəm ki, xətrinizə dəydi.. Ancaq mən əminəm ki, mənim oxucularımın çoxu öz vaxtlarına dəyər verirlər. Amma bilmək olmaz…
Bir çox insanlar vaxtlarını dəyərli və məhsuldar bir şey etmək üçün istifadə edə biləcəkləri halda, çayxanalarda, kafelərdə və publarda saatlar keçirirlər və zamanlarını praktiki olaraq boşa xərcləyirlər. Bunu etmək əvəzinə niyə də pul qazandıran bir bacarıq əldə etməyəsiniz ki? Əlbəttə ki bu, əzm tələb edir. Siz nəyəsə nail olmaq üçün komfort zonanızdan çıxmalısınız. İnanın mənə, buna tamamilə dəyər.
Frilanserlik, Qrafik dizayn, SEO, Partner Marketinq, Kopiraytinq və ya hər hansı bir bacarıq öyrənmək üçün vaxtınızı və pulunuzu sərf etdikdən sonra maddi vəziyyətinizi düzəltmək üçün möcüzələr yarada bilərsiniz.
Gəlin bir neçə misal çəkim.
Bakıda işləməkdən və yaşamaqdan yorulduğu üçün Nyu Yorka köçən bir nəfər tanıyıram. O, əvvəlcə qeyri-qanuni olaraq qab yumağa başladı. Daha sonra gözləmə masalarına, ordan kassirliyə, ordan bir neçə startapda işləməyə keçdi. Sonda daşınmaz əmlak şirkətində satıcı kimi işlədi. İndi isə öz agentliyini qurur. Kənarda isə kripto, səhmlər və nft-lər alır. Və bütün bunlar o 3 il ərzində əldə etdi.
Mən yerli e-ticarət şirkətində işləyən, təchizatçılar və satıcılarla bağlı koordinasiyaya cavabdeh olan bir qız tanıyıram. O əlavə olaraq, öz 10 kvadratmetrlik emalatxanasında əl işi mətbəx əşyaları düzəldir və onları onlayn satır.
Bizim keçmiş marketinq rəhbərimiz illərlə bu sahədə çalışdıqdan sonra tam zamanlı kinorejissor olmaq üçün işini tərk etmək qərarına gəldi. Onun filmi Kann kinofestivalında nümayiş olunub.
Mənim bir dostum çoxmilyonlu istehsal şirkətinin baş direktorudur və bu, onun əsas işidir. O iş saatlarından sonra gündəlik treyderdir və səhmlərin ticarəti ilə məşğul olur.
ATL və şəxsən mənim üçün çox şey dizayn etmiş qrafik dizayner olan dostum həm də heykəltəraş və fotoqrafdır.
Məxfilik səbəbi ilə heç birinin adını yazmadım, lakin sizi əmin edirəm ki, bu insanların hər biri realdır və onlar olduqca uğurlu insanlardır. Hə, narahatlıq hiss etdiniz? Əgər hiss etdinizsə, bu o mənaya gəlir ki, siz vaxtınızın çoxunu mənasız şeylərə sərf edirsiniz. «Essentialist» olun. Bu zaman mükafatınızı anında alacaqsınız. Greg McKeown tərəfindən kəşf edilmiş «Essentialist» sözünün tərifinə baxsanız, nə demək istədiyimi anlayacaqsınız. Ya da ən yaxşısı onun kitabını oxuyun..
Nəticə
Beləliklə, müasir dövrdə gəlirlərin diversifikasiya olunmasının çox vacib olduğunu vurğulamaq sadəlövhlük olmazdı. Onun üstünlükləri uzun müddətdə aydın görünür; Diversifikiasiya, iqtisadi tənəzzüllər və maddi böhranlar da daxil olmaqla, bir sıra problemlərin həllini təmin edə bilər. Buna görə də, əksər maliyyə məsləhətçiləri sizə kənar biznes kimi investisiyaya və ya ticarətə başlamağı tövsiyə edirlər. Yaxşı, bəs sizə mane olan şey nədir?
